Naar aanleiding van vragen uit met name de chartervaart heeft Scheepsrecht Advocaten geïnventariseerd wat de gevolgen zijn van de crisis rond het Coronavirus voor de diverse van toepassing zijnde annuleringsregelingen.
Coronavirus bijzondere omstandigheid?
Als sprake is van onvermijdbare en buitengewone omstandigheden die aanzienlijke gevolgen hebben voor de uitvoering van de pakketreis, dan hebben zowel de reisondernemer als de reiziger het recht om de pakketreisovereenkomst zonder betaling van een beëindigingsvergoeding te beëindigen (artikel 7:509 lid 3 BW). En in dat geval heeft de andere partij ook geen recht op vergoeding van schade.
In de Memorie van Toelichting worden enkele voorbeelden genoemd van onvermijdbare en buitengewone omstandigheden, namelijk: oorlog of andere ernstige veiligheidsproblemen zoals terrorisme, grote gevaren voor de menselijke gezondheid zoals de uitbraak van een ernstige ziekte op de reisbestemming, of natuurrampen zoals bosbranden, overstromingen, aardbevingen of weersomstandigheden. Omstandigheden die veilig reizen in of naar de in de pakketreisovereenkomst overeengekomen bestemming onmogelijk worden.
Het gaat om omstandigheden waarbij van de reisorganisator in redelijkheid niet verwacht mag worden de overeenkomst uit te voeren. Hierbij gaat het er niet alleen om of de reisorganisator zelf goede redenen heeft van uitvoering af te zien, maar ook of het met het oog op de belangen van de reiziger verantwoord is de reis te laten doorgaan. Daaronder valt dus in ieder geval de huidige situatie. Een negatief reisadvies geeft hierbij een indicatie, maar is geen voorwaarde die in de wet wordt genoemd.
Boekingsperiode van belang
Bij de beoordeling gaat het om de omstandigheden op het moment dat de reis zal moeten gaan plaatsvinden. Ligt die datum in de verre toekomst dan is daar nu minder over te zeggen dan in het geval die datum dichtbij ligt. Zolang niet met enige zekerheid is aan te nemen dat de onvermijdbare en buitengewone omstandigheden ook op dat latere tijdstip nog gelden, kan er dus (nog) niet kosteloos worden geannuleerd.
Boekingen in de periode dat het uitvoeren van vaartochten door onvermijdbare en buitengewone omstandigheden formeel of feitelijk onmogelijk is, zoals nu in ieder geval tot en met 6 april en mogelijk tot 1 juni, kunnen in principe wel kosteloos worden geannuleerd. Daarbij kan echter door de reisorganisator een beroep worden gedaan op de verstrekkende gevolgen die kosteloze annulering op grote schaal en algehele restitutie van alle al betaalde reissommen met zich mee brengt.
Als alternatief voor accepteren van een annulering kan een optie op een alternatieve reisperiode worden aangeboden of een voucher. Bovendien kan op de restitutie een bedrag in mindering worden voorgesteld ter dekking van gemaakte kosten. En in ieder geval zal de klant moeten accepteren dat restitutie niet op korte termijn zal kunnen plaatsvinden.
Onvoorziene omstandigheden
Wat betreft het toch in rekening brengen van annuleringskosten of het met vertraging terugstorten van reeds betaalde reissommen is het volgende interessant. Bij onvoorziene omstandigheden die zo ernstig zijn dat een ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet meer kan worden gevergd, kan aan de rechter gevraagd worden om de gevolgen van de overeenkomst te wijzigen (artikel 6:258 BW). De rechter is hier terughoudend in en de onvoorziene omstandigheden moeten wel zo ernstig zijn dat echt geen ongewijzigde nakoming van de overeenkomst kan worden verlangd. Dat lijkt bij de Corona-crisis het geval. Om daar zekerheid over te krijgen zal één van beide partijen naar de rechter moeten stappen. Een uitspraak zal zowel ondernemers als consumenten meer duidelijkheid geven.
Nieuwe updates
Zodra er meer duidelijkheid is over de ontwikkelingen, met name tot wanneer de overheidsmaatregelen zullen gelden, zal een nieuwe update van dit advies verschijnen. Voor het laatste nieuws over het corona virus raadpleeg https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19
Voor vragen over het onderwerp Coronavirus in de chartervaart kunt u terecht bij mr. Maeike Woelinga, zie https://scheepsrechtadvocaten.nl/medewerkers/maeike-woelinga/